Βαλς λοιπόν. Ο χορός που συνδέθηκε όσο κανένας άλλος με τον πρώτο γαμήλιο χορό του ζευγαριού. Ξέρεις… εκεί που όλοι χτυπάνε τα πιρούνια στα ποτήρια, που αισθάνεσαι εκατοντάδες μάτια να σε καρφώνουν κι εσύ στη μέση της πίστας… Ένα, δύο, τρία, ένα δύο τρία, ένα δύο τρία…
Και αφού αποφάσισες να επιδοθείς στο.. άθλημα, μάθε τουλάχιστον κάτι γι’ αυτό. Το βαλς προέρχεται από τη γερμανική λέξη «waltzen» που σημαίνει «στροφή». Χορεύεις λοιπόν σε ρυθμό ¾ κάνοντας στροφές γύρω από έναν νοητό άξονα στη μέση του ζευγαριού και δίνοντας έμφαση στο πρώτο βήμα. Είπαμε: Ένα, δύο, τρία, ένα δύο τρία, ένα δύο τρία…
Ο χορός, που πολλές φορές όταν τον βλέπεις να χορεύετε από επαγγελματίες νομίζεις ότι πετάνε, δεν θα το ξέραμε, αν δεν τον παραμετροποιούσαν στα δικά τους στάνταρ οι αγρότες της Αυστρίας και της Βαυαρίας κατά τον 17ο αιώνα. Πρόδρομος του βαλς, ο χορός allemande και minuet. Χοροί που προέρχονται από τη μουσική baroque, όταν έναν αιώνα πριν τους χόρευαν στις μεγάλες αίθουσες οι υψηλές τάξεις στη Γερμανία.
Ένας χορός γεννιέται
Το βαλς αποτέλεσε μόδα στη Βιέννη περίπου το 1770. Παρά την ύπαρξη πολλών δημοφιλών υφών μουσικής, πολλοί συνθέτες όπως ο Μότσαρτ έγραψε πολλά βαλς για τους χορευτές της Βιέννης. Σ’ αυτήν την ρομαντική περίοδο δημιουργούνται οι πιο κλασικές συνθέσεις του βιενέζικου βαλς από Schubert, Chopin και Brahms που ακόμα παίζονται σήμερα.
Όταν ο χορός από τις επαρχίες της Αυστρίας και τη Βιέννη άρχισε να μετεξελίσσεται και να αποκτά την σημερινή του μορφή, ταξίδεψε και αγαπήθηκε και στο Παρίσι, μέσω των στρατιωτών του Ναπολέοντα. Σ’ ένα Παρίσι που σημειωτέον εκείνη την εποχή διέθετε πάνω από 700 αίθουσες χορού. Πρόσφορο έδαφος δηλαδή για την ανάπτυξη νέων ρευμάτων στις τέχνες και ιδιαίτερα στο χορό.
Από κει βέβαια δεν ήταν δύσκολο να περάσει τα στενά της Μάγχης και από κει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και στις μεγάλες πίστες των Ηνωμένων Πολιτειών. Τις οποίες δεν τις κατέκτησε, είναι η αλήθεια, με την πρώτη, λόγω του νέου στιλ της κλειστής στροφής που εισήγαγε, είδος άγνωστο για τους καουμπόηδες της δύσης. Πρόβλημα δε φαίνεται να δημιούργησε και το αγκάλιασμα της μέσης της γυναίκας από τον παρτενέρ του.
Στις αρχές του 1830 το βαλς γίνεται αρκετά δημοφιλές, κυρίως λόγω δύο αυστριακών συνθετών. Του Lanner και του Strauss. Έτσι αποκτά και επίθετο: βιεννέζικο βαλς. Γρήγορο και νευρικό (55- 60 μέτρα το λεπτό), νεανικό για την εποχή του. Ωστόσο το γρήγορο τέμπο δεν υιοθετήθηκε απ’ όλους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες το βαλς βρήκε τη θέση του στη Νέα Υόρκη και στη Φιλαδέλφεια. Κατά τον 19ο αιώνα η υψηλή κοινωνία των ΗΠΑ υιοθετεί δύο είδη βαλς σε βραδύτερους ρυθμούς, με βήματα που γλιστράνε στο έδαφος. Φήμες λένε ότι η πρώτη φορά του χορεύτηκε το βαλς στην Αμερική ήταν το 1834 στη Βοστόνη. Στην πλέον «ευρωπαϊκή» πόλη των ΗΠΑ και στο σπίτι κάποιας κυρίας Beacon Otis, ο κ. Lorenzo Papanti δίδαξε για πρώτη φορά τον παράξενο αυτό χορό.
Διαφορετικά στιλ του βαλς
Σ’ όλο τον 19ο και στις αρχές του 20ο αιώνα, το σύνηθες 3/4 γνώρισε παραλλαγές πάνω σε 2/4, 6/8, ή 5/4. Κάποιες άλλες παραλλαγές μπορούμε να εντοπίσουμε σε διάφορες χώρες, με κυριότερες το Περού, το Μεξικό και τη Βενεζουέλα στην Αμερική και βέβαια η Mazurka στην Πολωνία.
Σήμερα το βαλς είναι από τα πιο διαδεδομένα είδη χορού σ’ ολόκληρο τον κόσμο και το επικρατέστερο στις γαμήλιες δεξιώσεις σ’ ανατολή και δύση σε βορρά και στο νότο. Τέλος να πούμε ότι το είδος αυτό της μουσικής κατέκτησε και τον κινηματογράφο, με κύριους εκφραστές του τον Batman και τον Superman, ενώ «ανταγωνιστές» του βιενέζικου και του μοντέρνου βαλς μπορούν να θεωρηθούν το tango, τοfoxtrot και το quickstep.
Πάμε λοιπόν! Let’s dance! Ένα, δύο, τρία, ένα, δύο τρία…
